Câu chuyện phía sau cặp vợ chồng kiến trúc sư chế tác lồng đèn cổ với giá thành cao ngất ngưởng.

Cặp vợ chồng kiến trúc sư Kim Thủy và Hoàng Sơn, từng học tại ĐH Kiến trúc TPHCM, chia sẻ tình yêu với văn hóa cổ truyền. Họ trân trọng giá trị truyền thống và lo ngại sự phai nhạt của nó theo thời gian. Trong đám cưới, họ chọn áo dài kiểu xưa để gìn giữ văn hóa. Trước Tết Trung thu 2022, giữa những loại đèn lồng hiện đại, họ vẫn nhớ về chiếc lồng đèn xưa và nỗi lo về sự xâm thực văn hóa. Thủy theo dõi nhà nghiên cứu Trịnh Bách, người phục dựng lồng đèn cổ mang đậm hồn Việt, với sự tinh tế mà các loại lồng đèn hiện đại không thể so sánh.

Thủy say mê vẻ đẹp của những chiếc lồng đèn cổ với màu sắc trầm tinh tế. Khi nhìn thấy chúng được phục hồi trong đời sống hiện đại, cô nảy ra ý tưởng làm lại lồng đèn. Thủy đã tìm hiểu tài liệu cũ và nghiên cứu cách phục dựng, nhưng cô lo ngại rằng chúng chỉ sống lại trên báo chí hay trong bảo tàng mà thôi. Ký ức về trung thu của Thủy là những buổi rước đèn cùng nhau trong xóm. Cô muốn đưa lồng đèn xưa vào đời sống hiện thực, để mọi người có thể tận mắt thấy những sản phẩm văn hóa tuyệt vời từ quá khứ, mà trẻ em từng hân hoan rước đèn trong những lễ hội trăng rằm.

Thủy bàn với chồng tìm các nghệ nhân để đặt lồng đèn hình cá chép hóa rồng, nhằm quảng bá sản phẩm. Tuy nhiên, chỉ còn một gia đình ở làng nghề Phú Bình có thể làm loại lồng đèn này. Sản phẩm rất cầu kỳ, nghệ nhân đã cao tuổi, khiến việc phục hồi khó khăn. Khi theo dõi quá trình làm lồng đèn, Thủy nhận thấy độ công phu lớn, mỗi sản phẩm cần nhiều công đoạn, thời gian và công sức, đặc biệt là do lồng đèn chỉ có một lớp giấy kính và được phủ vẽ toàn bộ.

Chiếc lồng đèn dài 90cm và cao 65cm mà vợ chồng Thủy sản xuất đòi hỏi nhiều công sức để phủ vẽ. Giấy kính mỏng dễ bị nhăn hoặc rách khi gặp nước, khiến nhiều sản phẩm phải làm lại. Thủy nhớ về những lồng đèn đẹp từ năm 1928, với thiết kế cầu kỳ và những chú cá chép hóa rồng chuyển động. Thủy cùng chồng và hai người bạn đã dành nửa tháng để chụp bộ hình hoàn hảo cho sản phẩm. Mặc dù chi phí cao và dự án không thành công, Thủy vẫn tự hào bán lồng đèn với giá 3,8 triệu đồng một chiếc.

Nhiều người cho rằng giá một chiếc đèn lồng khá cao, nhưng với tâm huyết và sự tinh tế trong từng chi tiết, mức giá này là hợp lý. Thủy hiểu rằng làm kinh tế văn hóa không dễ, nhưng cô vẫn muốn theo đuổi vì biết đây không chỉ là sản phẩm thương mại. Chiếc lồng đèn truyền thống đối lập với sản phẩm tiện ích hiện đại, và mặc dù cô không kỳ vọng lợi nhuận cao, cô vẫn vui mừng nếu nó giúp khôi phục giá trị văn hóa đã bị mai một. Thậm chí, nếu dự án thất bại, việc nhiều người biết đến lồng đèn xưa cũng là một thành công. Thủy xem đây là cách bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc.

Mức giá hiện tại chỉ phù hợp cho quán xá, doanh nghiệp và các dự án nổi bật, không thích hợp với gia đình trung lưu trở xuống. Thủy nhận thấy nhiều người thích sản phẩm nhưng khi nghe giá thì lại rút lui. Cô cũng ý thức được rằng sản phẩm không bền, dễ hỏng nếu gặp nước. Thủy đang cân nhắc sản xuất những sản phẩm nhỏ hơn với mức giá thấp hơn.

Source: https://afamily.vn/chuyen-dang-sau-cap-vo-chong-kien-truc-su-lam-long-den-xua-choi-trung-thu-co-muc-gia-tren-troi-20220824160429072.chn